-
1 вөҗүден кара туфрак каплаган
прах его́ поко́ится в моги́ле -
2 туфрак
сущ.1) по́чва; по́чвенныйкомлы туфрак — песча́ная по́чва
уңдырышлы туфрак — плодоро́дная по́чва
туфрак картасы — по́чвенная ка́рта
2) земля́, гли́нагөл туфрагы — земля́ для ко́мнатных расте́ний
авыр туфрагы җиңел булсын — пусть земля́ ему́ бу́дет пу́хом
3) прост. земля́, по́чваТатарстан туфрагында — на земле́ Татарста́на
4) поэт. страна́, сторона́, крайбезнең туфракта — в на́ших края́х
5) перен. моги́ла; прахтуфрак булу — рассы́паться в прах
туфрагым читтә булмасын иде — не хоте́лось бы, что́бы моя́ моги́ла была́ на чужби́не
•- туфрак асты
- туфрак белгече
- туфрак гыйлеме
- туфрак йомшарткыч
- туфрак тирәнәйткеч••туфрак итү — см. көл итү; көлен күккә очыру
-
3 вөҗүд
сущ.; книжн.1) те́ло, ту́ловище; ко́рпус; стан; компле́кцияүзенең бөтен вөҗүдендә ниндидер киеренкелек сизде — он почу́вствовал во всём те́ле каку́ю-то напряжённость
2) существова́ние, бытие́; жизнь; существо́барлык вөҗүдем белән аны яратмыйм — я не люблю́ его́ всем свои́м существо́м
элеккедәй пакьләп вөҗүдемне, Кояш, нурыңны чәч! — Со́лнце, свети́ и облагора́живай, как ра́ньше, мою́ жизнь!
3) дух, душа́, настрое́ние, душе́вное состоя́ниемаксатым - сезгә бөтен вөҗүдем белән бирелгән булу — моя́ цель - всей душо́й быть пре́данным вам
•- вөҗүдкә ашыру
- вөҗүдкә килү
- вөҗүдкә чыгу
- вөҗүдтән төшү -
4 гумус
сущ.; с.-х.гу́мус, перегно́й || гу́мусный; гу́мусовыйгу́муска бай кара туфрак — бога́тый содержа́нием гу́муса чернозём
гу́мус горизонты — гу́мусовый горизо́нт
гу́мус катламы — гу́мусный слой
-
5 калын
прил.1) то́лстыйкалын такта — то́лстая доска́
калын журнал — то́лстый журна́л
калын стена — то́лстая стена́
калын кара туфрак — то́лстый слой чернозёма
калын оек — то́лстые чулки́
2) то́лстый, густо́й, сплошно́йкалын май катлавы — то́лстый слой жи́ра
ипигә калын ягылган бал — гу́сто нама́занный на хлеб мёд
тузан калын катлау булып ята — пыль лежи́т то́лстым сло́ем
3)а) дрему́чий, глухо́й, ча́стыйкалын урман — дрему́чий лес
б) густо́йкалын чәч — густы́е во́лосы
4)а) то́лстый, по́лный; ту́чныйкалын кеше — то́лстый челове́к
калын гәүдәле — с по́лной фигу́рой; полноте́лый
б) то́лстый, по́лный, кру́пный, мяси́стый ( о частях лица)калын иреннәр — по́лные гу́бы
5) густо́й, полнозву́чный, ни́зкий, басови́тый (о звуке, голосе)калын тавышлы гудок — басови́тый гудо́к
калын тавыш — ни́зкий го́лос
6) то́лстый, пло́тный; гру́быйкалын тукыма — то́лстая ткань
калын киндер — пло́тный холст, гру́бый холст; паруси́на
калын иренле — толстогу́бый, губа́стый
•- калын хәреф••калын тиреле — толстоко́жий
-
6 нида
сущ.; уст.1) зов, призы́в; восклица́ниезаман нидалары — призы́вы вре́мени (эпо́хи)
ерактан көчле нида ишетелә — издалека́ слы́шен гро́мкий зов
2) поэт. зву́ки пла́ча; рыда́ния, сто́ны, во́пликара туфрак тулы мазлум нидасы — земля́ полна́ сто́ном угнетённых
-
7 сары
1. прил.1) жёлтыйсары буяу — жёлтая кра́ска
аксыл сары — све́тло-жёлтый; белоку́рый
куе сары — гу́сто-жёлтый, лимо́нно-жёлтый
кызыл сары — краснова́то-жёлтый; ры́жий
зәгъфран сары — шафра́нно-жёлтый
әфлисун сары — апельси́ново-жёлтый, ора́нжевый
көрән сары — бе́жевый, коричнева́то-жёлтый
гәрәбәдәй сары бал — мёд цве́та янтаря́
2) как первый компонент составных терминов цвета жёлто-, желтова́то-2. сущ.1) жёлтый цветсарыга буяу — кра́сить в жёлтый цвет
2) желто́кйомырка сарысы — желто́к яйца́
3) желту́ха || желту́шныйсм. тж. сары авыруысары төшеп авыру — заболе́ть желту́хой
4) мед. жёлтая вода́, глауко́ма•- сары ат
- сары баллыкай
- сары бизгәк
- сары билчән
- сары буяк
- сары гөмбә
- сары иңү
- сары керү
- сары камчау
- сары корсак
- сары-көрән
- сары -кызыл
- сары кына
- сары май
- сары мәтрүшкә
- сары раса
- сары сандугач
- сары су
- сары су авыруы
- сары тамыр
- сары тәнле
- сары төнбоек
- сары тутлы
- сары төскә керү
- сары туфрак
- сары үлән
- сары үрмәләвек
- сары чыпчык
- сары чәчәк
- сары шәңгә
- сары тәтәй
- сары-яшел••сары йорт — уст. жёлтый дом ( больница для душевнобольных)